Böbrek taşları böbreklerin içinde görülen mineral ve tuzlardan oluşan sert tortulardır. Halk arasında kum olarak adlandırılan hastalık 5 mm’den küçük taşlardır.

BÖBREKTE KUM NEDEN OLUŞUR VE KUM TAŞA DÖNER Mİ?

Böbrek taşlarının genellikle kesin bir nedeni yoktur ancak birkaç faktör taş oluşum riskini artırabilir.

Diyet, fazla kilo, bazı tıbbi durumlar, bazı gıda takviyeleri ve ilaçlar böbrek taşlarının nedenleri arasındadır.

İdrar kabaca iki bileşenden oluşur. Bunlardan ilki su, diğeri ile bu su içerisine çözünmüş halde bulunan maddelerdir. Böbrek taşları, idrardaki sıvı kısmın bu sıvının seyreltebileceğinden daha fazla kristal (kalsiyum, oksalat ve ürik asit gibi) oluşturan madde içerdiği durumlarda oluşur. Aynı zamanda kişinin idrarı, kristallerin birbirine yapışmasını önleyen maddelerden yoksun ya da böbrek taşlarının oluşması için ideal bir ortam yaratan maddelerden zengin olabilir.

Böbrek taşları, böbrekten mesaneye kadar idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Çoğu zaman, idrar yoğun hale geldiğinde minerallerin kristalleşmesi ve birbirine yapışması için uygun koşullar oluşur ve bu süreç taş oluşumu ile sonuçlanır.

İDRARDA KUM NASIL ANLAŞILIR? 

Bir böbrek taşı genellikle böbreğin içinde hareket edene veya böbrekleri ve mesaneyi birbirine bağlayan tüpler olan üreterlere geçene kadar şikayete neden olmaz. Üreterlere geçerse, idrar akışını engelleyebilir ve dolayısıyla böbreğin şişmesine ve kramp benzeri ağrılara neden olabilir.

Böbrek taşının neden olduğu ağrının şiddeti ve hissedildiği bölge, taş idrar kanalında yer değiştirdiğinde veya yarattığı tıkanıklığın arttığı durumlarda değişebilir.

BÖBREK KUMU BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Kaburgaların altında, yanlarda ve sırtta şiddetli, keskin, kramp benzeri ağrı
• Alt karın ve kasıklara yayılan ağrı
• Dalgalar halinde gelen ve yoğunluğu değişen ağrı (Kolik ağrı olarak adlandırılır)
• İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi
• Pembe, kırmızı veya kahverengi idrar
• Bulanık veya kötü kokulu idrar
• Sürekli idrara çıkma ihtiyacı, normalden daha sık idrara çıkma veya az miktarda idrar yapma
• Mide bulantısı ve kusma
• Bir enfeksiyon gelişmişse ateş ve titreme

İDRARDA KUM İÇİN TANI NASIL KONUR?

Doktorunuz böbrek taşı olduğundan şüphelenirse aşağıdaki tetkikleri isteyebilir;

• Kan testi: Taşa neden olan kan değeri düzensizliklerinin tespit edilmesini, böbrek işlevlerinin takip edilmesini ve diğer tıbbi durumları kontrol edilmesini sağlar.
• İdrar testi: İdrarda kan ve enfeksiyon varlığının araştırılması ve 24 saatlik idrar toplama testi ile taş oluşumuna yatkınlık yaratan durumların belirlenmesi açısından önemlidir.
• Tomografi: Böbrek taşlarının tespit edilmesinde altın standart tanı yöntemidir. Milimetrik taşları bile tespit edebilir.
• Ultrasonografi: Hızlı ve kolay uygulanabilen başka bir görüntüleme seçeneğidir.
• Düşürülen taşların analizi: Laboratuvar analizi, böbrek taşlarının yapısını tespit etmek ve böbrek taşlarına neyin sebep olduğunu belirleyerek daha fazla böbrek taşı oluşmasını önlemek için önemlidir.

Böbrek taşının türünü bilmek, nedeninin belirlenmesine yardımcı olur ve daha fazla böbrek taşı oluşturma riskini azaltmaya yönelik adımların atılmasını sağlar. Mümkünse, böbrek taşınızı düşürürseniz kurtarmaya çalışın, böylece analiz için doktorunuza getirebilirsiniz.

KUM DÖKME TEDAVİSİ NASIL PLANLANIR?

Böbrek taşlarının tedavisi, taşın türüne ve nedenine bağlı olarak değişir.

Basit şikayetlere neden olan küçük taşlar cerrahi tedavi gerektirmez.

Böbrek taşlarını düşürmek oldukça acı verici olabilir, ancak taşlar zamanında fark edilirlerse genellikle kalıcı hasara neden olmazlar. Kişinin durumuna bağlı olarak, böbrek taşı düşürmek için ağrı kesici ve bol su içmekten başka bir şeye ihtiyaç olmayabilir. Diğer durumlarda örneğin; taşlar idrar yolunda takılırsa, idrar yolu enfeksiyonuyla ilişkiliyse veya ek sorunlara neden olursa  ameliyat gerekebilir.

Tekrar taş geliştirme riski yüksekse, uzman doktor tekrarlayan böbrek taşı riskini azaltmak için önleyici tedavi önerebilir.